मेथी लागवड भाजीपाला पिकांमध्ये मेथी ही महाराष्ट्रातील लोकप्रिय पालेभाजी असून मेथीचा वापर आहारात विविध प्रकारे करण्यात येतो. महाराष्ट्रात बहुतेक सर्व जिल्ह्यांत मेथीची लागवड केली जाते. मोठ्या शहरांच्या आसपासच्या भागात मेथीच्या लागवडीखालील क्षेत्र वाढत आहे. महाराष्ट्रातील हवामानात मेथीचे पीक खरीप आणि रब्बी अशा दोन्ही हंगामात घेता येते. भातीचा सतत पुरवठा होण्यासाठी टप्याटप्याने लागवड करून जवळजवळ वर्षभर मेथीचे पीक घेता येवू शकते.
महत्व
:
मेथीचीहिरवीपानेआणिकोवळ्याफांद्या मेथीच्या बियांचा म्हणजे मेथ्थांचा मसाल्यामध्ये आणि लोणच्यामध्ये उपयोग करतात. मेथीमध्येऔषधीगुणधर्मआहेत。 मेथीची भाजी पाचक असून मेथीच्य भाजीमुळे यकृत आणि प्लिहा यांची कार्यक्षमता वाढून पचनक्रिया सुधारते. मेथीमध्ये प्रोटीन्स आणि मॅग्नेशियम, फॉस्फरस, पोटॅशियम, लोह इत्यादी खनिजे तसेच अ आणि क जीवनसत्वे भरपूर प्रमाणाते असतात. मेथीच्या100ग्रॅमखाण्यायोग्यभागातपुढी
अन्नघटकप्रमाण(0%)अन्नघटकप्रमाण(0%)
पाणी86कार्बोहायड्रेटस्0
प्रोटीन्स्4फॅटस्0.9
तंतुमयपदार्थ1खनिजे1.5
मॅग्नेशियम07फॉस्फरस0.005
सोडियम08कॅल्शियम0.4
पोटॅशियम05लोह0.02
सल्फर02क्लोरीन0.02
जीवनसत्वअ6450जीवनसत्वक05
उष्मांक(कॅलरीज)49
हवामानआणिजमीन:
मेथीहेथंडहवामानवाढणारेपीकआहे。 विशेषत: कसुरी मेथीस थंड हवामान मानवते म्हणून हिवाळ्यात ह्या मेथीची लागवड करतात. मेथीहेकमीदिवसाततयारहोणारेपीकआहे。 विविध प्रकारच्या हवामानांत मेथीचे पीक येत असते तरी उष्ण हवामानात पिकाची वाढ कमी होऊन चांगल्या दर्जाची भाजी मिळत नाही. मेथीच्या लागवडीसाठी मध्यम ते कादार आणि पाण्याचा चांगला निचरा होणारी जमीन असावी.
उन्नत जाती : मेथी हे शेंगा कुळातील पीक असून मेथीचे मुख्य दोन प्रकार आहेत.
कसुरी मेथी : ह्या मेथीची पाने लहान, गोलसर असून तिची वाढ सुरुवातीला फारच सावकाश होते. हह★€ोपे白लहするझुडूपवजするझुडूपवजするफする。 ह्या मेथीची फुले आकर्षक पिवळ्या रंगाची, लांब दांड्यावर येणारी असून शेंगा लहान, कोयत्याच्या आकाराच्या आणि बाकदार असतात तर बिया नेहमीच्या मेथीपेक्षा बारीक असतात. कसुरीमेथीअधिकसुगंधितआणिस्वादिष。 कसुरी मेथीमध्ये कसुरी सिलेक्शन (पुसा सिलेक्शन) ही सुधारित जात असून, ती 2 महिन्यात तयार होते. ही जात उशीरा तयार होणारी असली तरी तिचे अनेक खुडवे घेता येतात आणि ही जात परसबागेत लावण्यास फारस उपयुक्त आहे.
नेहमीचीमेथी:
हीमेक्षीलवकरवाढते。 यामेथीलाभरपूरफांद्यायेतातआणिवाढीच。 यामेथीचीपानेलंबगोलकिंवागोलसरअसता यययपपप現家なりीशेंडですशेंडशेंडなりतीするपするपする。です。 यामेथीच्याशेंगालांबआणिबीमोठेअसते यामध्ये पुसा अर्ली बंचींग ही सुधारित जात विकसित करण्यात आली आहे. बर्याचठिकाणीस्थानिकवाणांचीलागवडके हिहि左、कोवळीपपなりने、लवकलवक左者、लवकफुल愛येणे、कोवळेपणकोवळेपण現像、कोवळेपण#€सज愛जटिकूनなりするまで
महत्व
:
मेथीचीहिरवीपानेआणिकोवळ्याफांद्या मेथीच्या बियांचा म्हणजे मेथ्थांचा मसाल्यामध्ये आणि लोणच्यामध्ये उपयोग करतात. मेथीमध्येऔषधीगुणधर्मआहेत。 मेथीची भाजी पाचक असून मेथीच्य भाजीमुळे यकृत आणि प्लिहा यांची कार्यक्षमता वाढून पचनक्रिया सुधारते. मेथीमध्ये प्रोटीन्स आणि मॅग्नेशियम, फॉस्फरस, पोटॅशियम, लोह इत्यादी खनिजे तसेच अ आणि क जीवनसत्वे भरपूर प्रमाणाते असतात. मेथीच्या100ग्रॅमखाण्यायोग्यभागातपुढी
अन्नघटकप्रमाण(0%)अन्नघटकप्रमाण(0%)
पाणी86कार्बोहायड्रेटस्0
प्रोटीन्स्4फॅटस्0.9
तंतुमयपदार्थ1खनिजे1.5
मॅग्नेशियम07फॉस्फरस0.005
सोडियम08कॅल्शियम0.4
पोटॅशियम05लोह0.02
सल्फर02क्लोरीन0.02
जीवनसत्वअ6450जीवनसत्वक05
उष्मांक(कॅलरीज)49
हवामानआणिजमीन:
मेथीहेथंडहवामानवाढणारेपीकआहे。 विशेषत: कसुरी मेथीस थंड हवामान मानवते म्हणून हिवाळ्यात ह्या मेथीची लागवड करतात. मेथीहेकमीदिवसाततयारहोणारेपीकआहे。 विविध प्रकारच्या हवामानांत मेथीचे पीक येत असते तरी उष्ण हवामानात पिकाची वाढ कमी होऊन चांगल्या दर्जाची भाजी मिळत नाही. मेथीच्या लागवडीसाठी मध्यम ते कादार आणि पाण्याचा चांगला निचरा होणारी जमीन असावी.
उन्नत जाती : मेथी हे शेंगा कुळातील पीक असून मेथीचे मुख्य दोन प्रकार आहेत.
कसुरी मेथी : ह्या मेथीची पाने लहान, गोलसर असून तिची वाढ सुरुवातीला फारच सावकाश होते. हह★€ोपे白लहするझुडूपवजするझुडूपवजするफする。 ह्या मेथीची फुले आकर्षक पिवळ्या रंगाची, लांब दांड्यावर येणारी असून शेंगा लहान, कोयत्याच्या आकाराच्या आणि बाकदार असतात तर बिया नेहमीच्या मेथीपेक्षा बारीक असतात. कसुरीमेथीअधिकसुगंधितआणिस्वादिष。 कसुरी मेथीमध्ये कसुरी सिलेक्शन (पुसा सिलेक्शन) ही सुधारित जात असून, ती 2 महिन्यात तयार होते. ही जात उशीरा तयार होणारी असली तरी तिचे अनेक खुडवे घेता येतात आणि ही जात परसबागेत लावण्यास फारस उपयुक्त आहे.
नेहमीचीमेथी:
हीमेक्षीलवकरवाढते。 यामेथीलाभरपूरफांद्यायेतातआणिवाढीच。 यामेथीचीपानेलंबगोलकिंवागोलसरअसता यययपपप現家なりीशेंडですशेंडशेंडなりतीするपするपする。です。 यामेथीच्याशेंगालांबआणिबीमोठेअसते यामध्ये पुसा अर्ली बंचींग ही सुधारित जात विकसित करण्यात आली आहे. बर्याचठिकाणीस्थानिकवाणांचीलागवडके हिहि左、कोवळीपपなりने、लवकलवक左者、लवकफुल愛येणे、कोवळेपणकोवळेपण現像、कोवळेपण#€सज愛जटिकूनなりするまで
表示